Krantenpapier

column - Filippica

Kranten hebben een naam. Het Nederlands Dagblad heeft een mooie pretentie van landelijke inclusiviteit; het Reformatorisch Dagblad is duidelijk exclusiever; de Telegraaf trapt een open deur in: inderdaad kwam nieuws via een telegraaf binnen en alles wordt gewoon gespuid, als op een niet te stuiten lopende band; de Volkskrant sluit in zijn naam de maatschappelijke elite buiten; de NRC voert een bescheiden lokaal naambordje van Rotterdam; het Algemeen Dagblad zet met z’n naam een grote mond op; en dan hebben we nog in de landelijke pers Het Parool - welk parool? Als dat maar niet een vlag is die gevaarlijke lading dekt… (Je kunt het niet zien; ik snap niet goed wie daar een abonnement op neemt.) De naam Vrij Nederland duidt nog op verzet tegen de Duitse bezetting.

Ik wil focussen op een krant met stoere en fiere naam. Het dagblad Trouw. Die naam is zelf een parool. Een naam die scheiding veronderstelt tussen hen die trouw zijn en de trouwelozen. Prachtig toch?! Geen enkel huwelijk begint met een belofte van ontrouw. Niemand wil in de steek gelaten worden, en wie op de televisiebeelden vandaag kinderen ziet die worden gebruikt als menselijk schild, of als pion op een schaakbord, of als verloren geraakt  in de vluchtelingenstroom, weet het dieptepunt te hebben gezien van menselijke ontrouw.

De Duitse bezetter in W.O. II had alles tegen Trouw! In 1944 werden 130 medewerkers van de verzetskrant opgepakt en de boodschap was: afzien van verzet en anders… Toen bleek de naam van Trouw  geen farce: de krant ging door en gaf aan het gestelde ultimatum geen gehoor. Van de 130 mensen die opgepakt waren zijn er 23 vermoord, onder wie Wim Speelman. In 1945 waren er 250.000 abonnees. Na de oorlog spatte de zaak van Trouw  uit elkaar, in die zin dat het blad werd gekaapt door de protestantse verzetsmensen en de ARP.

Jarenlang heb ik Trouw  gelezen en de krant langzaam maar zeker zien afzakken van verzet naar verzetsloosheid. Van bederfwerend zout naar smakeloosheid. Van christelijke armatuur naar kunstlicht. Nog niet openlijk of expliciet, maar door vele kieren heen sijpelt bij Trouw  steeds meer vaal licht van die zogenaamde verlichting, van alles wat moet kunnen moet mogen.

Ja zelfs valt deze krant af van haar oorspronkelijke verzetshouding in de oorlog tegen het antisemitisme: een van de belangrijkste columnisten Stevo Akkerman, heeft het gepresteerd psalmversjes te misbruiken. Totaal uit hun historische context gerukt, dacht hij ze te kunnen inzetten in zijn propaganda voor antipathie tegen de Joden. Trouw  heeft intussen een heel eigen idee van goede journalistiek ontwikkeld: dat je iedereen aan het woord moet laten… Dus ongeacht het verleden, ongeacht de toekomst, ongeacht het effect in het heden. Vandaar dat de verslaggever die berichtte over de eerste commerciële vlucht van Tel Aviv naar Marrakesh vrijuit zijn politieke propaganda tegen Israël kon ventileren.

Trouw  heeft haar afkomst verloochend en is verworden tot krantenpapier.

foto: Archief OPINIE-pijler | bew. Filippica