Transgenderwet

De Tweede Kamer behandelt binnenkort een wetsvoorstel dat het voor iedereen mogelijk moet maken om zonder tussenkomst van een deskundige het geslacht in zijn of haar geboorteakte te veranderen. Veel deskundigen, onder wie artsen en juristen maken zich zorgen over de verstrekkende implicaties hiervan. En ook vrouwenorganisaties roeren zich.

Wat is het probleem?

Helaas worden we voor een goed begrip vaak gehinderd door verwarrend en soms ook misleidend taalgebruik. Wat betreft de medische diagnose ‘intersekse’ bestaat geen meningsverschil. Dan gaat het om een betrekkelijk zeldzaam fenomeen, waarbij er sprake is van een aangeboren en vaak ook erfelijke afwijking aan de geslachtsorganen. De persoon in kwestie kan letterlijk half mannelijk/vrouwelijk zijn, met één testikel (vrijwel altijd inwendig) en één eierstok, waarbij de baarmoeder ook afwezig kan zijn.

Veel ingewikkelder is de begripsvorming bij het fenomeen dat vroeger met ‘transseksualiteit’ werd aangeduid.  Hierbij is geen sprake van een aanwijsbare anatomische afwijking aan de geslachtsorganen.  De psychische diagnose die aan ‘transseksualiteit’ gekoppeld werd, werd ‘genderdysforie’ genoemd. Bij de persoon in kwestie bestaat verschil in de beleefde genderidentiteit en de biologisch vastgestelde sekse. Kort gezegd: een medisch/biologisch als man gedefinieerde mens voélt zich vrouw of omgekeerd. Tot voor kort werd dit als een psychische afwijking gedefinieerd, maar onder maatschappelijke druk heeft de American Psychological Association (APA) veranderingen aangebracht in de DSM. DSM is een afkorting van Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders. Het bevat een overzicht van alle psychische en psychiatrische stoornissen. De ‘genderidentiteitsstoornis’ is geschrapt. Dit is gedaan om te destigmatiseren en te depathologiseren, maar niet op basis van nieuwe medische inzichten.  De uitwerking hiervan in het maatschappelijke discours is dat ‘geen stoornis’ is vertaald naar ‘normaal’ en zelfs ‘maatgevend’. Het geslacht wordt niet bepaald aan de hand van de geslachtsorganen, maar door persoonlijke gevoel.

Op zich zou deze wijziging van inzicht geen maatschappelijk probleem hoeven te zijn. Het probleem ontstaat pas nu in de nieuwe wetgeving uitsluitend dit persoonlijke, subjectieve en ook in tijd aan verandering onderhevige gevoel maatgevend wordt zonder dat er nog sprake hoeft te zijn van enige  medische toetsing door een arts of psycholoog. De maatschappelijke consequenties zijn behoorlijk ingrijpend. Met name vrouwen en meisjes kunnen zich bedreigd voelen wanneer een biologische man die zich als vrouw wenst te presenteren de toegang opeist tot kleedkamers en toiletten die voor vrouwen bestemd zijn. Verder blijkt uit niets dat de consequenties voor blijf-van-mijn-lijfhuizen en ook voor de sport voorzien zijn. Ook is men voorbij gegaan aan de juridische en medische consequenties. De verklaring die door de arts bij de geboorte wordt afgegeven is juridisch bindend voor de geborene. Een verandering van geslachtsaanduiding op verzoek door een leek betekent de facto het overrulen van een medisch vaststaand feit. Daarmee wordt een gevaarlijk precedent geschapen. Want als een leek zijn medisch dossier op dit punt mag wijzigen, waarom dan niet ook op andere punten. Het professioneel oordeel van de arts wordt dan ondergeschikt gemaakt aan het oordeel van een ongeschoolde leek.

Last but not least

Vanwege deze materie hebben zich intussen wereldwijd gewelddadige incidenten voorgedaan. Mensen en organisaties die zich kritisch opstellen tegenover het paradigma dat de subjectieve beleving van de eigen genderidentiteit wezenlijker is dan het biologisch bepaalde geslacht, krijgen met verbaal en fysiek geweld te maken, zien hun bankrekening geblokkeerd worden, krijgen met disciplinaire onderzoeken te maken of worden met ontslag bedreigd. Zij zouden ‘transfoob’ zijn, en transgenders in hun existentie bedreigen. De impact is groter dan de genoemde incidenten. Er zijn signalen dat nota bene politici zich om die reden niet ‘genderkritisch’ durven te tonen. Dit vormt een bedreiging  voor onze democratie. De psychiatrie zou zich gedrongen moeten voelen om in deze kwestie urgente maatschappelijke verantwoordelijkheid te nemen. Zij dient duidelijk te maken dat genderidentiteit vooral een verklaringsmodel is waar geen medisch en/of biologisch vaststaande feiten aan ten grondslag liggen. Het zou maatschappelijk dan ook niet als een normaal natuurverschijnsel aanvaard, noch als zodanig wettelijk gesanctioneerd mogen worden.

Henk Ronner | redactielid

foto: Twitter | de Volkskrant, 27-8-2022

Zie ook: gendertwijfel.nl