Notre Dame, een gotisch monument

De restauratie van het religieuze icoon van Parijs (het seculiere is de tour Eiffel), op het Ile de la cité, na de brand van 2019, is in volle gang. De plannen om het interieur te moderniseren, met ook veel meer licht, zijn omstreden. Uit het oogpunt van de historische sensatie zou dat m.i. ook heel jammer zijn. Maar misschien kan het anders? Misschien kan er gemoderniseerd worden op een manier die het gebouw niet aantast.

De naam van de kathedraal spreekt boekdelen. Er wordt mee bedoeld de moeder van Jezus aan te duiden, maar hoe absurd is dat…. De Dame is een ontjoodst Joods meisje, Mirjam geheten. Dat proces heeft zich voltrokken in de kerkgeschiedenis en laat zien hoe ver de vervangingstheologie de volgelingen van Jezus bij Israël vandaan heeft gebracht. Dat is op zichzelf een zakelijke constatering, maar het feit op zich getuigt ook van de kerkelijke minachting voor zijn volk, van de theologie der verguizing.  En dat is meer dan een historisch feit als de slag bij Nieuwpoort. Mirjam is ontjoodst, geannexeerd, en afgodisch misbruikt. Het bezittelijk voornaamwoord markeert de diefstal en de titel Dame het misbruik.

Moet je zo’n monument restaureren? Voor de geschiedenis van de architectuur een must, maar de modernisering zou dan wel een ander karakter moeten hebben dan nu wordt overwogen. Niet het interieur maar de naam van het gebouw zou moeten veranderen. De verleiding is groot om hierover te fantaseren, te speculeren, en ik weersta die niet. In Roomse stijl blijvend: cathédrale de la sainte mère. En tout court: Sa Mère. Dat kan toch? De “Sa Mère” van Parijs. Klinkt niet eens gek. En minimaal zou een brochure kunnen worden uitgereikt aan de bezoekers over het waarom van de naamsverandering.

Vergeet het maar. De bekering van de kerk is een heidens karwei, en dat heidendom heeft zich nu juist gotisch torenhoog en steenhard gemanifesteerd als de regina scientiarum - notre dame. Deze regina zal de poten onder haar eigen stoel nooit willen doorzagen. De brand leek het eventjes anders op te lossen.

Trudie van der Spek - Begemann | eindredacteur